ศาลหลักเมืองจังหวัดสระบุรี (Saraburi City Pillar Shrine)

ศาลหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

ณ วันศุกร์ที่ ๑๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๙

 

ศาลหลักเมืองจังหวัดสระบุรี (Saraburi City Pillar Shrine)

             ปัจจุบันตั้งอยู่ : ใกล้กับศาลากลางจังหวัดสระบุรี ถนนพิชัยณรงค์สงคราม ตำบลปากเพรียว อำเภอเมืองสระบุรี จังหวัดสระบุรี

             ศาลหลักเมืองจังหวัดสระบุรีเป็นศาลาจตุรมุขทรงไทย มีซุ้มประตูทั้ง ๔ ด้าน แต่มีทางเข้า-ออก ๓ ด้าน หลังคาเป็นยอดปรางค์ ภายในศาลหลักเมืองมีเสาหลักเมือง ๒ เสา เสาเดิมเป็นเสาไม้ตะเคียนที่ผุผังไปตามกาลเวลา ส่วนเสาใหม่ตั้งอยู่คู่กันเป็นเสาไม้มงคลชัยพฤกษ์ ลักษณะปลายยอดเสาหลักเมืองแกะสลักเป็นรูปดอกบัวตูม

            

              มีการบูรณะศาลเจ้าพ่อหลักเมืองแห่งนี้ใหม่ในปี พุทธศักราช ๒๕๑๙ และสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยพระวรชายา ทรงประกอบพิธีเปิดศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสระบุรี เมื่อวันจันทร์ที่ ๗ มีนาคม พุทธศักราช ๒๕๒๐ เวลา ๑๕.๓๐ น.  

             

              และได้มีการบูรณะศาลหลักเมืองสระบุรีอีกครั้งเมื่อวันที่ ๒๘ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๕๗ ในสมัยที่ นายวิเชียร พุฒิวิญญู ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดสระบุรี ได้มาเป็นประธานในพิธีบวงสรวงศาลหลักเมืองสระบุรี เพื่อทำการบูรณะใหม่หลังจากเริ่มทรุดโทรม โดยได้มีข้าราชการ พ่อค้า และประชาชนได้มีจิตศรัทธาร่วมบริจาคเงินเพื่อบูรณะศาลหลักเมืองในครั้งนี้ด้วย

      

              ทั้งนี้ จังหวัดสระบุรี ได้ร่วมประชุมหารือกับส่วนราชการ หน่วยงานภาครัฐวิสาหกิจ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น  เหล่ากาชาดจังหวัด และภาคเอกชน ประชาชนชาวจังหวัดสระบุรี เมื่อวันที่ ๒๒ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๕๗ และเห็นชอบร่วมกันที่จะดำเนินการปรับปรุงศาลหลักเมืองสระบุรี และบริเวณโดยรอบในรูปแบบที่เป็นศิลปกรรมยุคสมัย เพื่อให้เกิดความสง่างาม มีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดสระบุรี และเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ควรค่าแก่การสักการะของชาวสระบุรี และประชาชนทั่วไป

 

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

ประตูทางเข้าด้านหน้าศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

ความสวยงามภายในศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี
ยังคงบูรณะรักษาเสาหลักเมืองเก่าคู่กับเสาหลักเมืองใหม่

เทพารักษ์ประจำเมืองภายในศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี
พระเสื้อเมือง - พระทรงเมือง - พระกาฬไชยศรี

คำกล่าวบูชาสักการะองค์พระหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

ประวัติศาลหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

               สระบุรีเป็นเมืองสำคัญเมืองหนึ่งแต่โบราณ สันนิษฐานว่าตั้งขึ้นเมื่อประมาณปี พุทธศักราช ๒๐๙๒ ในรัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ การตั้งเมืองนี้สันนิษฐานว่า พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้แบ่งเขตพื้นที่บางส่วนของเมืองลพบุรีกับเมืองนครนายกมารวมกันตั้งขึ้นเป็นเมืองสระบุรี ทั้งนี้เพื่อต้องการให้เป็นศูนย์ระดมพลเมืองในยามศึกสงคราม เพราะฉะนั้นตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา จึงมักพบเรื่องราวของจังหวัดสระบุรีเกี่ยวกับการศึกสงครามอยู่เสมอ

               สำหรับที่มาของชื่อจังหวัด “สระบุรี” สันนิษฐานว่า เพราะเหตุที่ทำเลที่ตั้งครั้งแรกมีบึงอยู่ใกล้ คือ “บึงหนองโง้ง” เมื่อตั้งเมืองขึ้นจึงได้นำเอาคำว่า “สระ” มารวมเข้ากันกับคำว่า “บุรี” เป็นชื่อเมือง “สระบุรี”

               ศาลหลักเมือง  ประเพณีการสร้างหลักเมืองของไทย สันนิษฐานว่ามาจากศาสนาฮินดูไศวนิกาย ที่ถือว่าหลักเมืองคือ ศูนย์กลางบริเวณอันจะกำหนดให้เป็นเมือง บางทีก็เรียกว่า ใจกลางเมือง โดยกำหนดเอาภูเขาไว้กลางเมือง สมมติว่าภูเขานั้นเป็นเขาไกรลาศเป็นที่สถิตย์ของพระอิศวร บนยอดเขาจะสร้างปราสาทเพื่อตั้งศิวลึงค์ อันเป็นสัญลักษณ์แห่งอำนาจของผู้ครองเมือง ต่อมาประเพณีการสร้างศาสนสถานบนยอดเขากลางเมืองได้ลดรูปลง เพราะหาสถานที่เหมาะสมไม่ได้ จึงได้สร้างแต่เพียงปราสาทให้เป็นเหมือนเขาไกรลาศ หรือเขาพระสุเมรุ ในที่สุดก็เหลือเพียงหลักเมือง เพื่อเป็นที่สิงสถิตย์ของเทพารักษ์ประจำเมืองภายในศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี อันได้แก่ พระเสื้อเมือง, พระทรงเมือง และพระกาฬไชยศรี  
               พระเสื้อเมือง : เป็นเทพารักษ์คุ้มครองป้องกันทั้งทางบกและทางน้ำ คุมกำลังไพร่พล แสนยากร รักษาบ้านเมืองให้ร่มเย็นเป็นสุข ปราศจากอริราชศัตรูมารุกราน
               พระทรงเมือง : เป็นเทพรักษาการปกครอง และกระทรวง ทบวง กรมต่างๆ ดูแลทุกข์สุขของประชาชน ให้ร่มเย็นเป็นสุขสวัสดี
               พระกาฬไชยศรี : เป็นบริวารพระยม มีหน้าที่นำวิญญาณของมนุษย์ผู้ทำบาปไปสู่ยมโลก

 

               เมืองสระบุรีเก่า อยู่ในเขตอำเภอเสาไห้ ต่อมาเมื่อปี พุทธศักราช ๒๔๓๙ ได้ย้ายที่ทำการเมืองมาตั้งอยู่ที่ตำบลปากเพรียว ศาลหลักเมืองเดิมไม่มีผู้ทราบที่ตั้งแน่นอน ทราบแต่เพียงว่าอยู่ข้างวัดปากเพรียว (วัดบุรีรัตนาราม) ริมบ้านหมอช้าง เสาหลักเมืองเดิมเป็นเสาไม้ตะเคียน  ต่อมาเมื่อสร้างศาลากลางจังหวัดหลังใหม่เสร็จ จึงได้สร้างศาลหลักเมืองขึ้นใหม่ บริเวณใกล้เคียงกับศาลากลางจังหวัด เมื่อปี พุทธศักราช ๒๕๑๙ และสร้างแล้วเสร็จในปี พุทธศักราช ๒๕๒๐ เป็นศาลาจตุรมุข หลังคาทรงปรางค์

บริเวณรอบศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

 

 

 

 

สิงห์ บริเวณทางขึ้นศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

เติมน้ำมันตะเกียง ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี

ตู้บริจาคบูรณะศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสระบุรี - ค่าน้ำ - ค่าไฟ แล้วแต่ศรัทธา

โอ่งบรรจุน้ำมนต์ - ไม้เสี่ยงเซียมซี ภายในศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสระบุรี 

ใบทำนายเซียมซี ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสระบุรี

ตุ๊กตาปูนปั้น ที่คนนำมาถวายกราบสักการะเจ้าพ่อหลักเมืองและแก้บน

หลักฐานทางประวัติศาสตร์การสร้างถนนมิตรภาพ
สร้างเสร็จสมบูรณ์ เมื่อพุทธศักราช ๒๕๐๑
สร้างขึ้นโดยความร่วมมือระหว่างรัฐบาลไทยและสหรัฐอเมริกา
เพื่อความเจริญรุ่งเรืองของประเทศไทย
ซึ่งตั้งอยู่เยื้องหน้าอนุสาวรีย์พระปิยะมหาราช (รัชกาลที่ ๕)
หน้าศาลากลางจังหวัดสระบุรี

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจังหวัดสระบุรี
ปัจจุบันตั้งอยู่ : ใกล้กับศาลากลางจังหวัดสระบุรี
ถนนพิชัยณรงค์สงคราม ตำบลปากเพรียว อำเภอเมืองสระบุรี จังหวัดสระบุรี