ศาลหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี
ณ
วันเสาร์ที่ ๒๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๙
ศาลหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี (Prachin Buri City Pillar
Shrine)
ปัจจุบันตั้งอยู่ที่
: ริมแม่น้ำปราจีนบุรี (หรือแม่น้ำบางประกง) ตรงข้ามกับซอยเทศบาล ๑
ถนนปราจีนอนุสรณ์ ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี
ศาลหลักเมืองปราจีนบุรี
อาคารพระหลักเมืองก่อสร้างตามแบบของกรมศิลปากร เป็นสถาปัตยกรรมทรงไทย หลังคาจตุรมุขยอดปรางค์
หลังคาทรงไทยเป็นชั้นลด ๒ ชั้น ทรงจั่ว ๔ ด้าน หลังคามุขเป็นทรงจั่ว
มุงด้วยกระเบื้องหางมนสีแดง ตรงกึ่งกลางหลังคามุขเป็นยอดปรางค์ ส่วนของยอดปรางค์ประดับฝักเพกา
(ลำภุขัน) มีลักษณะคล้ายวชิราวุธอันเป็นอาวุธ ของพระอินทร์นำมาซ้อนกัน ๓ ชั้น ที่หน้าบันของมุขทั้ง
๔ ด้าน สลักไม้ปิดทองประดับกระจกเป็นลวดลายเทวดาและช่อดอกไม้ ตัวศาลถึงยอดปรางค์มีลวดลายขึ้นนูน
และปั้นดินถอดพิมพ์ เช่น ช่อฟ้า ใบระกา นาคสะดุ้ง หางหงษ์ ลายหน้าบัน ลายบัวหัวเสา
ลายบันแถลง ลายเพดาน ลายกลีบขนุน ลายกระจัง นาคปั้น เป็นต้น โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก
มีประตูเข้า-ออกทั้ง ๔ ด้าน
ภายในประดิษฐานเสาหลักเมือง
ซึ่งมีลักษณะเป็นเสากลม ทำจากไม้มงคลชัยพฤกษ์ ฐานแกะสลักเป็นกลีบดอกบัวรองรับ
ปลายยอดเสาหลักเมืองแกะสลักเป็น ๔ เศียร ๔ พักตร์อย่างสวยงาม โดยกองหัตถศิลป์
กรมศิลปากร เป็นผู้ออกแบบและแกะสลักเสาหลักเมือง
ประวัติศาลพระหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี
ศาลพระหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี
เคยมีการก่อสร้างมาแล้วครั้งหนึ่งเมื่อปี พุทธศักราช ๒๔๑๐
โดยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔) ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ
ให้กรมหมื่นบวรวิเศษไชยชาญ เสด็จมาก่อสร้างป้อมและกำแพงเมืองปราจีนบุรี การก่อสร้างได้แล้วเสร็จในปี พุทธศักราช ๒๔๑๕ ตรงกับปีวอกจัตวาศก จุลศักราช ๑๒๓๔
เมื่อได้ทำการก่อสร้างป้อมและกำแพงเมืองเสร็จแล้ว
ในปีเดียวกันนี้เอง (พุทธศักราช
๒๔๑๕ ) พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕)
ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้พระยาภูธราภัย สมุหนายกว่าการมหาดไทย ออกมาทำการก่อสร้างศาลและฝังเสาพระหลักเมืองขึ้น
ณ บริเวณฝั่งทิศเหนือของแม่น้ำปราจีนบุรี
ใกล้กับอาคารกองกำกับการตำรวจภูธรจังหวัดปราจีนบุรี (หลังเก่า)
ทำให้ศาลพระหลักเมืองเป็นปูชนียสถานที่สำคัญ
และเป็นที่เคารพสักการะของประชาชนจังหวัดปราจีนบุรีตั้งแต่บัดนั้น เป็นต้นมา
ต่อมา
ทางราชการได้มีการโยกย้ายสถานที่ราชการและกำแพงเมืองใหม่หลายครั้ง
ทำให้อาคารศาลพระหลักเมืองเดิมซึ่งเก่าแก่ทรุดโทรมลงตามกาลเวลาไปมาก จึงได้มีการก่อสร้างศาลพระหลักเมืองใหม่อีกครั้งในปี พุทธศักราช ๒๕๑๔ ซึ่งตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทรสยามินทราธิราชบรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ ๙) ในการนั้นพลตำรวจตรีศรีศักดิ์
ธรรมรักษ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดปราจีนบุรีในขณะนั้น
ได้ริเริ่มให้ทำการก่อสร้างศาลพระหลักหลังใหม่ขึ้น
เพื่อให้เป็นปูชนียสถานของจังหวัดปราจีนบุรีสืบต่อไป
โดยได้รับมือด้วยดีจากบรรดาข้าราชการ พ่อค้า ประชาชน และยังได้รับความร่วมมือจากนายฉันทิชย์
กระแสร์สินธ์ และพลตรีสมาน วีระไวทยะ ช่วยตรวจสภาพที่ก่อสร้างตามคัมภีร์นครฐาน
และตรวจหามงคลดิถี เพื่อวางศิลาฤกษ์ศาลพระหลักเมือง
 |
ศาลหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี
ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : ริมแม่น้ำปราจีนบุรี (หรือแม่น้ำบางประกง)
ตรงข้ามกับซอยเทศบาล ๑ ถนนปราจีนอนุสรณ์ ตำบลหน้าเมือง
อำเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี |
