ศาลหลักเมือง The City Pillar Shrine: ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ) Samutprakan (Paknam) City Pillar Shrine

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ)

ณ วันพุธที่ ๙ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๙

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ) Samutprakan (Paknam) City Pillar Shrine

ปัจจุบันตั้งอยู่ริมถนนประโคนชัย ใกล้กับตลาดปากน้ำ อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ) เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งเป็นที่นับถือของชาวจังหวัดสมุทรปราการ มานานเกือบ ๒๐๐ ปี มีลักษณะแตกต่าง จากการสร้างหลักเมืองที่อื่นๆ ที่มีการแยกสถานศักดิ์สิทธิ์ประจำเมืองเป็น ๒ ส่วนคือ ศาลเจ้าพ่อ คุ้มครองเมือง ซึ่งเป็นไปตามความเชื่อของชาวจีน ส่วนเสาหลักเมือง ซึ่งถือเป็นฐานหลักของแต่ละเมือง แต่ชาวเมืองปากน้ำนิยมเรียกรวมเป็นชื่อเดียวว่า “ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง”

สำหรับศาลหลักเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ) แห่งนี้เดิมเป็นอาคารทรงไทย แต่ด้วยความที่ศาลหลักเมืองสร้างมานานเกือบ ๒๐๐ ปี ประกอบกับทำด้วยไม้สภาพจึงชำรุดทรุดโทรมไปตามกาลเวลา ต่อมาเมื่อวันที่ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๙ ได้ทำการบูรณะเปลี่ยนรูปแบบใหม่มาเป็นศาลหลักเมืองแบบศาลเจ้าพ่อจีน ด้วยสาเหตุที่บริเวณชุมชนแห่งนี้มีชาวจีนเข้ามาตั้งรกรากค้าขาย และเป็นกุลีมาเป็นเวลาช้านาน ชาวไทยเชื้อสายจีนกลุ่มนี้เคารพบูชาศาลหลักเมืองสมุทรปราการเป็นอย่างมาก ต่อมาจึงได้ร่วมมือกันสร้างศาลหลักเมืองแห่งนี้ขึ้นมาใหม่ เมื่อศาลหลักเมืองทรงไทยชำรุดทรุดโทรมลงไป มาเป็นศาลหลักเมืองแบบจีน เป็นตัวอย่างการนำเอาวัฒนธรรมจีนมาผสมผสานกับวัฒนธรรมไทย

เสาหลักเมือง ทำด้วยไม้ชัยพฤกษ์ สูง ๖ ศอก ยอดเสาแกะสลักเป็นรูปดอกบัวตูม เมื่อครั้งสร้างเมืองสมุทรปราการ พระบาทสมเด็จพระบรมราชพงษเชษฐมเหศวรสุนทร พระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒) ได้ทรงประกอบพิธีฝังหลักเมือง เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๔ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีมะเมีย จัตวาศก กระทั่งวันพุธเดือน ๔ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ย่ำรุ่ง ๔ นาฬิกา ๖ บาท ได้ฤกษ์เอาแผ่นยันต์ ทอง เงิน ทองแดง ดีบุกและศิลา ลงสู่ภูมิบาท แล้วยกเสาหลักเมือง ณ วันเสาร์เดือน ๔ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ย่ำรุ่ง ๕ นาฬิกา ๖ บาท ฝังอาถรรพณ์ แผ่นยันต์องค์รักษ์อีกครั้ง

เสาหลักเมืองสมุทรปราการ ตั้งอยู่เยื้องซ้ายที่ประทับของเจ้าพ่อหลักเมือง เป็นไม้กลมความสูงประมาณ ๖ ศอกเศษ ส่วนยอดบนของเสาหลักเมืองกลึงเป็นดุมลดหลั่น ยอดเป็นพุ่มแหลมอย่างไทยแต่แกะสลักเป็นมังกรปีนเสาหลักเมืองขึ้นไป ลักษณะของมังกรมีเกล็ดขาแบบจระเข้ มีผ้าเจ็ดสีพันอยู่บริเวณโดยรอบของเสา มีซุ้มโค้งโอบครึ่งเสาเปิดด้านหน้า เป็นการแต่งเติมเสาหลักเมืองตามความเคารพศรัทธาของชาวไทยเชื้อสายจีน แห่งเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ)

ศาลเทพเจ้าเฉิงหวง ณ ศาลหลักเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ)

ศาลเจ้าพ่อ คือ ศาลแห่งเทพเจ้า ที่ชื่อ เฉิงหวง (คำว่า เฉิง คือ เมือง ส่วนคำว่า หวง คือ เจ้า เมื่อรวมความคำ เฉิงหวง คือ เทพเจ้าเมือง ) ตามตำนานจีน เทพเฉิงหวง เป็นเทพผู้มีพระมัสสุ(หนวด)ยาว หน้าตาน่าเกรงขาม

เจ้าพ่อ (เทพเฉิงหวง) ในศาลหลักเมืองสมุทรปราการ (ปากน้ำ) มีลักษณะเป็นขุนนางจีนโบราณแต่งเครื่องแบบเต็มยศ สวมหมวกนั่งอยู่บนเก้าอี้ ขนาบข้างด้วยบริวารข้างละคน ตั้งอยู่ในซุ้มบูชากลางศาลเจ้า บริเวณปากของเจ้าพ่อศาลหลักเมืองเปื้อนฝิ่นสีดำเป็นมัน เนื่องจากชาวบ้านบางคนนิยมเซ่นไหว้บูชาเจ้าพ่อศาลหลักเมืองด้วยฝิ่น บริเวณโดยรอบศาลเจ้าพ่อหลักเมืองเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของชาวไทยเชื้อสายจีน และเคยมีโรงยาฝิ่นอยู่บริเวณข้างศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ซึ่งแต่เดิมนั้นทางการไทยยอมให้ชาวจีนสูบฝิ่นและตั้งโรงยาฝิ่นได้โดยไม่ถือว่าผิดกฎหมายแต่อย่างใด ต่อมาในสมัยของ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ขึ้นมาดำรงตำแหน่งเป็นนายกรัฐมนตรี ในปี พ.ศ. ๒๕๐๒ โรงยาฝิ่นจึงถูกยกเลิกไป