ศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (Lampang City Pillar Shrine)

ศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (ก่อนการบูรณะ)

ณ วันอาทิตย์ที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๐

ศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (Lampang City Pillar Shrine)

     ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : หน้าศาลากลาง (หลังเก่า) ฝั่งตรงข้ามกับตลาดสดเทศบาล ๑ ถนนไปรษณีย์  ตำบลหัวเวียง อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

     ศาลหลักเมืองลำปาง เป็นอาคารมณฑปทรงไทย ก่ออิฐถือปูน หลังคาทรงไทยเป็นชั้นลด ๒ ชั้น ทรงจั่ว ๔ ด้าน หลังคามุขเป็นทรงจั่ว มุงด้วยกระเบื้องหางมนสีแดง โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก  มีประตูเข้า-ออกเพียง ๒ ด้านมีการสร้างหลังคากันสาดครอบเป็นทางเดินเข้า-ออกทั้ง ๒ ด้าน

      ภายในประดิษฐานเสาหลักเมือง ซึ่งมีลักษณะเป็นเสากลม ทำจากเสาไม้สัก ทั้ง ๓ หลัก  โดย

     เสาหลักเมืองหลักที่ ๑  สร้างเมื่อประมาณ ปีพุทธศักราช  ๒๔๐๐  ในสมัยของเจ้าวรญาณรังษีราชธรรม  ในสมัยนั้นได้ฝังเสาหลักเมืองหลักนี้  ณ วัดปงสนุก  อันถือได้ว่าเป็นวัดสะดือเมืองในสมัยนั้น  ต่อมาได้ถูกย้ายไปฝัง  ณ คุ้มเจ้าราชวงศ์เก่า  (ตั้งอยู่บนถนนราชวงศ์  ปัจจุบันถูกรื้อถอนไปแล้ว)

     เสาหลักเมืองหลักที่ ๒  สร้างเมื่อประมาณ ปีพุทธศักราช ๒๔๑๖  ในสมัยเจ้าพรหมาธิพงษ์ธาดา ในขณะนั้นได้ฝังเสาหลักเมืองหลักที่ ๒ นี้  ณ ฝั่งเมืองปัจจุบัน ตรงคุ้มราชวงศ์เก่า

     เสาหลักเมืองหลักที่ ๓  สร้างเมื่อประมาณ ปีพุทธศักราช ๒๔๓๐  ในสมัยเจ้าหลวงนรนันชัยชวลิต  ซึ่งได้ฝังหลักเมืองหลักนี้ในฝั่งของเมืองใหม่  ต่อมาในปีพุทธศักราช ๒๔๔๐  เมื่อสร้างศาลากลางจังหวัดแห่งนี้แล้วเสร็จ  จึงได้อัญเชิญหลักเมืองทั้ง ๓ หลักมาประดิษฐาน  ณ ที่แห่งนี้  และในเวลาต่อมาได้มีการสร้างมณฑปครอบหลักเมืองทั้ง ๓ ในปีพุทธศักราช ๒๕๑๑

บริเวณโดยรอบศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

บริเวณโดยรอบศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

บริเวณโดยรอบศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

ป้ายบอกเล่าเรื่องการสร้างเสาหลักเมืองจังหวัดลำปางทั้ง ๓ หลัก

ป้ายคาถาบูชาองค์พระหลักเมือง ภายในศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

เรือขุดโบราณ  ภายในศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

แผ่นศิลาจารึกวางศิลาฤกษ์  ภายในศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

แผ่นศิลาจารึกวางศิลาฤกษ์  ภายในศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

เสาหลักเมืองทั้ง ๓ หลัก  ภายในศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

เสาหลักเมืองทั้ง ๓ หลัก  ภายในศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

เสาหลักเมืองทั้ง ๓ หลัก  ภายในศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

ประวัติเสาหลักเมืองจังหวัดลำปาง

    

     ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองประจำจังหวัดลำปาง  เสาหลักเมืองของจังหวัดลำปางเป็นเสาไม้สัก มีด้วยกัน  ๓  หลัก ได้แก่

     เสาหลักเมืองหลักแรก สันนิษฐานว่าคือเสาต้นเล็กที่สุด ตามประวัติระบุว่าในปีพุทธศักราช ๒๔๐๐ เจ้าวรญาณรังษีราชธรรม พร้อมด้วยครูบาอาโนชัยธรรมจินดามุนี และพระเถระ ๔ รูป รวมถึงพ่อเมืองทั้งสี่ ได้ฝังเสาหลักเมืองหลักแรกของเมืองลำปางนี้ ณ วัดปงสนุก ซึ่งถือเป็นวัดสะดือเมือง หรือวัดศูนย์กลางเมืองเขลางค์ยุคที่สอง

     เสาหลักเมืองหลักที่สอง สร้างขึ้นในสมัยเจ้าพรหมาธิพงษ์ธาดา ราวปีพุทธศักราช  ๒๔๑๖โดยมีการฝังหลักเมืองหลักนี้ ณ ฝั่งเมืองใหม่ ซึ่งก็คือหลังจากการย้ายศูนย์กลางเมืองจากฝั่งตะวันตกมาตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำวัง บริเวณคุ้มเจ้าราชวงศ์

     เสาหลักเมืองหลักที่สาม สร้างราวปีพุทธศักราช ๒๔๓๐ สมัยเจ้านรนันท์ชัยชวลิต ต่อมา เมื่อการสร้างศาลากลางจังหวัดแล้วเสร็จ จึงได้อัญเชิญหลักเมืองทั้งสามมาไว้ ณ ที่แห่งนี้ กระทั่งมีการสร้างมณฑปครอบในปีพุทธศักราช  ๒๕๑๑ ตรงกับสมัยนายสุบิน เกษทอง เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง, จอมพลประภาส จารุเสถียร รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยในยุคนั้นยังมาร่วมในพิธีวางศิลาฤกษ์

      บริเวณศาลเจ้าพ่อหลักเมืองจะเป็นสถานที่จัดงานใหญ่ ๓ งานด้วยกัน คือ วันที่ ๕ พฤษภาคม เทศบาลร่วมกับทางจังหวัดจัดพิธีบวงสรวงเจ้าพ่อหลักเมือง พร้อมกับทำพิธีสืบชะตา จากนั้นวันต่อมาจึงมีการฟ้อนผี ล่วงเข้าเดือนธันวาคม วัดบุญวาทย์วิหารจัดงานเทศน์มหาชาติ ช่วงปลายปี ทาง องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) ยังใช้เป็นสถานที่จัดพิธีบวงสรวงให้งานฤดูหนาวและงานกาชาดจังหวัดลำปางเป็นไปด้วยความเรียบร้อย

ศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (Lampang City Pillar Shrine)
ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : หน้าศาลากลาง (หลังเก่า) ฝั่งตรงข้ามกับตลาดสดเทศบาล ๑
ถนนไปรษณีย์  ตำบลหัวเวียง อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

บูรณะศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (Reconstruct Lampang City Pillar Shrine)

ศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (กำลังอยู่ระหว่างการบูรณะ)

ณ วันอาทิตย์ที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๐

 

บูรณะศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง (Reconstruct Lampang City Pillar Shrine)

       ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : หน้าศาลากลาง (หลังเก่า) ฝั่งตรงข้ามกับตลาดสดเทศบาล ๑ ถนนไปรษณีย์  ตำบลหัวเวียง อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

       

       ศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง ภายในประดิษฐานเสาหลักเมือง ซึ่งมีลักษณะเป็นเสากลม ทำจากเสาไม้สัก ทั้ง ๓ หลัก  โดยไม่ได้รื้อถอน เพียงแต่สร้างผนังครอบกั้นไว้ในระหว่างทำการบูรณะ

      รูปแบบของอาคารศาลหลักเมือง  ได้มี  นายมนัสพี  เดชะ  เป็นหัวหน้าฝ่ายสถาปัตยกรรม  ส่วนควบคุมการก่อสร้าง  ส่วนสำนักการช่างเทศบาลนครลำปาง  เป็นผู้ออกแบบ  ซึ่งมีแนวคิดในการออกแบบส่วนหนึ่งมาจากซุ้มวิหารพระเจ้าล้านทอง  วัดพระธาตุลำปางหลวง  ผสมผสานกับศิลปะล้านนาที่บ่งบอกถึงความเป็นลำปาง  โดยเฉพาะการตกแต่งภายใน  จะมีการประดับลวดลายของหม้อปูรณฆฎะ  วัดปงยางคก  อำเภอห้างฉัตร  จังหวัดลำปางรวมอยู่ด้วย

การรื้อถอนและสร้างผนังครอบเสาหลักเมือง

การก่อสร้างอาคารมณฑปหลังใหม่

ความคืบหน้าการบูรณะศาลหลักเมืองจังหวัดลำปาง

     ดร.กิตติภูมิ นามวงค์ นายกเทศมนตรีนครลำปาง กล่าวว่า เทศบาลนครลำปางได้ดำเนินโครงการก่อสร้างศาลหลักเมืองลำปางหลังใหม่ โดยใช้งบประมาณของเทศบาลนครลำปาง ประจำปีงบประมาณ ๒๕๕๘ เป็นเงินจำนวน ๙ ล้านบาท ในการก่อสร้างโครงสร้างภายนอก โดยได้รื้อถอนและก่อสร้างประมาณปลายเดือนสิงหาคม ๒๕๕๘ ที่ผ่านมา ขณะนี้อยู่ในระหว่างดำเนินการ เพื่อให้ดำเนินการก่อสร้างศาล หลักเมืองลำปางหลังใหม่เสร็จสมบูรณ์ที่สุด เทศบาลนครลำปาง ตระหนักถึงความสำคัญและประสงค์ให้พี่น้องลำปาง ผู้มีจิตเป็นกุศล ตลอดจน ผู้มีความศรัทธาในศาลหลักเมืองลำปาง ได้มีส่วนร่วมในการก่อสร้างศาลหลักเมืองลำปางใหม่ ในส่วนของการติดตั้งบานประตู งานประดับตกแต่ง งานปิดทองเสาหลักเมือง และ ยอดฉัตรอาคาร และดำเนินการกิจกรรมต่าง ๆ ซึ่งได้เชิญชวนให้ร่วมกันบริจาคเงินสมทบ กองทุนพัฒนศาลหลักเมืองนครลำปางไปแล้วช่วงระยะเวลาหนึ่งนั้น 

   

     ในการก่อสร้างนี้ยังขาดงบประมาณดำเนินการอีกจำนวนหนึ่ง  ในการติดตั้งประตูจำนวน ๔ ชุด (๘ บาน)  งานตกแต่งผนังภายในจำนวน  ๔  ด้าน  และงานปิดทองเสาหลักเมือง  และยอดฉัตรอาคารเป็นจำนวนเงิน  ๕ ล้านบาท  เพื่อความสง่างามและความสมบูรณ์แบบของอาคารศาลหลักเมืองลำปางหลังใหม่  และเพื่อให้เกิดกระบวนการที่มีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการก่อสร้างอาคารศาลหลักเมืองลำปาง   จึงขอเชิญท่านผู้มีจิตศรัทธาได้ร่วมกันสนับสนุน  เพื่อให้การก่อสร้างอาคารศาลหลักเมืองลำปาง  สำเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์  และได้เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวลำปาง 

      ขณะนี้ มีประชาชนชาวลำปาง และผู้มีจิตเป็นกุศล ร่วมเป็นเจ้าภาพในการก่อสร้างศาลหลักเมืองนครลำปาง ดังนี้

     1. ดร.กิตติภูมิ นามวงค์ นายกเทศมนตรีนครลำปาง บริจาคเงินร่วมทำบุญสร้างปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา จำนวน 2 ตัวๆ ละ 15,000 บาท รวมเป็นเงิน 30,000 บาท

     2. นายสุระโยธิน ธนะสุวัตถิ์ บริจาคเงินร่วมทำบุญสร้างปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา จำนวน 2 ตัวๆ ละ 15,000 บาท รวมเป็นเงิน 30,000 บาท

     3. พ.ต.ท.สมบูรณ์ บูรณพิร บริจาคเงินร่วมทำบุญสร้างปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา จำนวน 2 ตัวๆ ละ 15,000 บาท รวมเป็นเงิน 30,000 บาท

     4. นางชูเกียว เอื้อชัยชีพ บริจาคเงินร่วมทำบุญสร้างปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา จำนวน 2 ตัวๆ ละ 15,000 บาท รวมเป็นเงิน 30,000 บาท

     5. ดร.กิตติภูมิ นามวงค์ นายกเทศมนตรีนครลำปาง พ.ต.ท.สมบูรณ์ บูรณพิร และนายสุระโยธิน ธนะสุวัตถิ์ รับเป็นเจ้าภาพในการติดทองคำเปลวเสาหลักเมือง คนละ 1 ต้น

     6. นางจันทร์สม เสียงดี ทีปรึกษานายกเทศมนตรีนครลำปาง รับเป็นเจ้าภาพในการปิดทองศิลาจารึกของศาลหลักเมืองลำปาง

     7. นายธวัชชัย เทิดเผ่าไทย อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดลำปาง ได้แจ้งความประสงค์ที่จะร่วมทำบุญพัฒนาศาลหลักเมืองลำปาง (ยังไม่ระบุจำนวน)

     8. นายนิรันดร์ หาญคีรีรัตน์ ขอประสานและหารือกับกลุ่มบุคคลที่สนิท เพื่อร่วมทำบุญพัฒนาศาลหลักเมืองลำปางในครั้งนี้ ยอดบริจาคเงินอาจมากกว่า 100,000 บาท

(หมายเหตุ : สำหรับรายนามผู้มีจิตเป็นกุศล ร่วมเป็นเจ้าภาพในการก่อสร้างศาลหลักเมืองนครลำปาง จะนำเรียนเพิ่มเติมให้ทราบเป็นระยะๆ )

     ทั้งนี้ ท่านยังสามารถแจ้งความประสงค์ ในการร่วมเป็นเจ้าภาพในการก่อสร้างศาลหลักเมืองนครลำปางได้ ดังนี้

- งานปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา - ปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา ชั้นที่ 1 จำนวน 12 ตัว ตัวละ 15,000 บาท

- ปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา ชั้นที่ 3 จำนวน 12 ตัว ตัวละ 15,000 บาท

- ปูนปั้นพญานาคย่อมุมหลังคา ชั้นที่ 4 จำนวน 12 ตัว ตัวละ 15,000 บาท

- งานแกะสลักประตูและงานลงรักปิดทอง - งานแกะสลักประตูไม้ด้านนอก ลงสีทอง จำนวน 8 บาน บานละ 150,000 บาท

- งานเขียนสีเทวดาประจำประตู ลงรักปิดทอง จำนวน 8 บาน บานละ 100,000 บาท

- งานติดตั้งแผ่นพลาสติกใส จำนวน 16 ชุด ชุดละ 100,000 บาท

- งานติดทองคำเปลว เสาหลักเมือง 3 หลัก - ต้นที่ 1 มูลค่า 150,000 บาท - ต้นที่ 2 มูลค่า 200,000 บาท - ต้นที่ 3 มูลค่า 250,000 บาท

- หรือการร่วมบริจาคสมทบกองทุนพัฒนาศาลหลักเมืองนครลำปาง ตามกำลังศรัทธา

โดยโอนเงินเข้าบัญชี  ธนาคารกรุงไทย สาขาลำปาง ประเภทออมทรัพย์ เลขบัญชี 503 0 66247 2   ชื่อบัญชี " กองทุนพัฒนาศาลหลักเมืองนครลำปาง"

ขอความกรุณาส่งแฟกซ์ใบโอน 0 5423 7261

หรือ E-mail : nakhonlampang.fn@gmail.com

โปรดระบุชื่อ-ชื่อสกุล ที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ให้ชัดเจน เพื่อจักได้ตอบรับและจัดส่งใบเสร็จรับเงินให้ท่านต่อไป 

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ เทศบาลนครลำปาง  โทรศัพท์ : 0 5423 7237 
และ/หรือ ดร.กิตติภูมิ นามวงค์ นายกเทศมนตรีนครลำปาง โทรศัพท์มือถือ 08 9755 9796 ประธานคณะกรรมการฯ นางชนูสี อินดาวงค์ ที่ปรึกษานายกเทศมนตรีนครลำปาง โทรศัพท์มือถือ 08 1595 8019 เลขานุการกองทุนฯ พ.ต.ท. สมบูรณ์ บูรณพิธ โทรศัพท์มือถือ 08 9756 2929 กรรมการกองทุน และนายประพัฒน์ศร รุ่งเรือง อดีตประธานชมรมผู้สื่อข่าวนครลำปาง โทรศัพท์มือถือ 08 9755 5548 เลขานุการกองทุน

 

แบบจำลองอาคารศาลหลักเมืองจังหวัดลำปางหลังใหม่

ขอขอบคุณข้อมูลจาก

หนังสือพิมพ์ลานนาโพสต์  ฉบับที่ ๑๐๒๙  วันที่ ๒๒-๒๘  พฤษภาคม ๒๕๕๘)