ศาลหลักเมือง The City Pillar Shrine: ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง) Samutprakan (Phra Pradaeng) City Pillar Shrine

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง)
ณ วันพุธที่ ๓๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๙

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง) Samutprakan (Phra Pradaeng) City Pillar Shrine

บนยอดเสาหลักเมืองมีองค์พระพิฆเนศที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย

ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ : เทศบาลเมืองพระประแดง ถนนนครเขื่อนขันธ์- พระประแดง ตำบลตลาด อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ติดกับที่ว่าการอำเภอพระประแดง

ศาลหลักเมืองแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อ วันศุกร์ที่ ๒ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๓๕๘ เป็นหลักเมืองเก่าของอำเภอพระประแดง ในสมัยเมื่ออำเภอนี้มีฐานะเป็นเมือง เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่งซึ่งชาวเมืองพระประแดงเคารพนับถือมาก และได้รับการยกย่องว่าเป็นศาลหลักเมืองหนึ่งเดียวที่มีองค์พระพิฆเนศที่เก่าแก่มากที่สุดในประเทศไทย

ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรปราการ (พระประแดง) Samutprakan (Phra Pradaeng) City Pillar Shrine เป็นหลักเมืองเก่าของอำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ในสมัยเมื่ออำเภอนี้ยังมีฐานะเป็นเมืองอยู่ ศาลหลักเมืองพระประแดง (สมุทรปราการ) เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองพระประแดง มาตั้งแต่เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระบรมราชพงษเชษฐมเหศวรสุนทร พระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒) พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างเมืองนครเขื่อนขันธ์ ขึ้นเมื่อวันศุกร์ เดือน ๗ แรม ๑๐ ค่ำ ปีกุล สัปตศก จุลศักราช ๑๑๗๗ ซึ่งตรงกับวันศุกร์ที่ ๒ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๓๕๘ โดยทำพิธีฝังอาถรรพ์เสาหลักเมือง และอัญเชิญองค์พระพิฆเนศมาประดิษฐานบนยอดเสาหลักเมือง พร้อมทั้งสร้างศาลประจำเมืองขึ้นตามโบราณราชประเพณี โดยมีลักษณะเป็นศาลเจ้าแบบจีน

องค์พระพิฆเนศ ประดิษฐานบนยอดเสาหลักเมือง

ภายในศาลหลักเมืองจะมีรูปหล่อองค์พระพิฆเนศที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทยประดิษฐานอยู่ภายในบุษบกแบบไทย มีลักษณะเป็นพระพิฆเนศศิลา มีสี่พระกร พระกรขวาบนถือตรีศูล พระกรซ้ายบนถือปาศะ (บ่วงบาศ) พระกรขวาล่างถืองา และพระกรซ้ายล่างถือถ้วยขนม ทรงประทับนั่งบนฐานบัวหงาย และมีความงดงามแบบเรียบง่าย เนื่องจากที่องค์เทวรูปแทบจะไม่มีลวดลายเครื่องประดับใดๆ เลย และเราจะไม่เห็นเสาหลักเมือง เพราะเนื่องมาจากตัวเสาหลักเมืองนั้น จะอยู่ที่ใต้ฐานขององค์พระพิฆเนศ (เจ้าพ่อหลักเมือง) พอดี ซึ่งจะมีลักษณะเป็นเสาก่ออิฐถือปูนทรงสี่เหลี่ยมจตุรัสและทาด้วยสีแดง

การสร้างหลักเมืองขึ้นโดยยึดถือเอาตามแบบศาสนาพราหมณ์ โดยมีเมืองเล็กๆ หลายๆ เมืองรวมกันเป็นเมืองใหญ่ อย่างเช่น หลักเมืองที่มีความเก่าแก่ที่สุดของสยามประเทศ นี้คือ หลักเมืองศรีเทพ (จังหวัดเพชรบูรณ์) สร้างด้วยศิลาหินทราย, หลักเมืองกรุงเทพมหานคร สร้างด้วยไม้มงคล (แกนไม้สัก-ประกบด้านนอกด้วยไม้ชัยพฤกษ์)
หลักเมืองเก่าพระประแดง (จังหวัดสมุทรปราการ) หรือบางคนเรียกว่า "ศาลหลักเมืองนครเขื่อนขันธ์" หรือ "ศาลหลักเมืองปากลัด" สร้างด้วยเสาก่ออิฐถือปูนโบราณ เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และสำคัญอีกแห่งหนึ่งที่มีชาวเมืองเคารพนับถือเป็นอย่างมาก เสาหลักเมืองพระประแดง (สมุทรปราการ) มีความพิเศษคือมีเทวรูปของพระพิฆเนศ สถิตย์อยู่บนยอดเสาหลักเมือง เป็นประเพณีในลัทธิพราหมณ์ ประเทศอินเดีย

เทวรูปของพระพิฆเนศ สถิตย์อยู่บนยอดเสาหลักเมือง เป็นประเพณีในลัทธิพราหมณ์มาแต่สมัยประเทศอินเดีย

ในเรื่องความศักดิ์สิทธิ์ของศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดงนั้น มีขึ้นเมื่อในอดีต ตอนยามที่บ้านเมืองเกิดวิกฤตต่างๆ พวกชาวบ้าน พ่อค้าแม่ค้า ก็มักจะไปกราบไหว้ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง(พระพิฆเนศ) เพื่อที่จะขอพรอยู่เสมอ ในเขตบริเวณตลาดพระประแดง (สมุทรปราการ) นั้น มีชาวจีนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ร้านค้าส่วนใหญ่ก็จะเป็นของชาวจีน ส่วนพื้นที่บริเวณโดยรอบๆ ก็จะมีชนชาวมอญหรือที่เรียกว่าชาวรามัญ จะอาศัยกระจายอยู่ทั่วไปปะปนกับคนไทย สภาพศาลหลักเมืองพระประแดงจึงมีการก่อสร้างและบรรยากาศเป็นศาลเจ้าหรือศาลเจ้าจีน ศาลหลักเมืองพระประแดง (สมุทรปราการ) ได้มีการปรับปรุงบูรณะขึ้นหลายครั้งด้วยความร่วมมือร่วมแรงของชาวพระประแดง แทบไม่เห็นเค้าโครงเดิมของศาลหลักเมืองแต่ก็ยังคงความสวยงามจนถึงปัจจุบันแห่งเมืองนครเขื่อนขันธ์ อันเป็นนามพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระบรมราชพงษเชษฐมเหศวรสุนทร พระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒)

และก็ยังมีอีกความเชื่อหนึ่งว่า ความศักดิ์สิทธิ์ของศาลเจ้าพ่อหลักเมืองนั้น ยังช่วยให้ชาวพระประแดงรอดพ้นจากสงครามโลกมาได้ เนื่องมาจากเมื่อญี่ปุ่นได้แพ้สงครามแล้วได้มาหลบพักในบริเวณท่าน้ำฯ ทางฝรั่งเศสจะนำระเบิดมาทิ้งบอมในบริเวณจุดที่ทหารญี่ปุ่นมาพักหลบอยู่ แต่ด้วยเนื่องจากคนในระแวกนั้นทั้งหมดได้ไปไหว้ขอพรจากองค์เจ้าพ่อในศาลหลักเมือง ให้เมืองแห่งนี้รอดพ้นจากระเบิดในครั้งนี้ และด้วยความเชื่อที่ว่าองค์เจ้าพ่อท่านได้ปัดระเบิดของทางฝรั่งเศสที่จะมาบอม ให้เลยไปตกลงในจุดที่เป็นป่าไผ่ (บริเวณวัดกลาง) แทน จึงทำให้คนแถวนี้เชื่อว่าเป็นความศักดิ์สิทธิ์ขององค์เจ้าพ่อหลักเมืองนั่นเอง

ซุ้มประตูทางเข้าศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง (สมุทรปราการ)
ที่สร้างฉลองครบรอบ ๒๐๐ ปีเมืองนครเขื่อนขันธ์
และเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราชบรมนาถบพิตร
(รัชกาลที่ ๙) มีพระชนมพรรษาครบ ๘๘ พรรษา